یادداشتهای شهر شلوغ

کتابی را یکی از دوستان به من داده که " یادداشتهای شهر شلوغ" نام دارد. به نظرم بسیار قابل بررسی بوده وحرفهای مرا گاهی قوام بخشیده و مرا به فکر بیشتر واداده! می خواهم به نکات جالب آن بپردازم در بخشهای متفاوت شاید که دلزده هم نشوید! چون هرچه فکر می کنم، به هر نحو احساس می کنم ارزشش را دارد.
نکته اول اینکه این کتاب گوئیا به اتفاقات و خاطرات شخصی نیمه روشنفکر(بیشتر جنبه منتقد بودن مد نظر است) نیمه پوپولیست از تهران دهه 40 می پردازد که همین موضوع امکان مقایسه ای بسیار شیرین و اساسی را به فرهنگ دو اجتماع یک جامعه در زمانهای متفاوت می دهد. برای من این مهمترین علت گذاشتن وقت بر آن بوده است.
نکته جالب ابتدایی اینکه کتاب را انتشارات پیشگام در سال 1357 چاپ کرده با این آدرس: شماره 1406 خیابان شاهرضا مقابل دانشگاه تهران و بها 18 تومان.
مقدمه ابندایی کتاب را از کلیله و دمنه ترجمه استاد مینوی انتخاب کرده اند که بسیار عجیب و جسورانه انتخاب شده است:

"می بینم که کارهای زمانه میل به ادبار دارد، و چنانستی که خیرات مردمان را وداع کردستی و افعال ستوده و اخلاق پسندیده مدروس گشته و راه راست بسته و طریق ضلالت گشاده و عدل ناپیدا و جور ظاهر و علم متروک و جهل مطلوب و لئوم و دنائت مستولی و کرم و مروت منزوی و دوستیها ضعیف و عداوت ها قوی، و نیک مردان رنجور و مستذل و شریران فارغ و محترم، و مکر و خدیعت بیدار و وفا و حریت در خواب، و دروغ موثر و مثمر و راستی مردود و مهجور، و حق منهزم و باطل مظفر و متابعت هوا سنت متبوع و ضایع گردانیدن احکام خرد طریق مشروع و مظلوم محق ذلیل و ظالم مبطل عزیز و حرص غالب و قناعت مغلوب و عالم غدار بدین معانی شادمان و به حصول این ابواب تازه و خندان."

کتاب در 3 بخش نوشته شده:
125 صفحه ابتدایی در باب داستانکهای واقعی و خیالی که نویسنده گویا شخصیت اصلی یا راوی ماجراست آورده شده.
75 صفحه بعدی با نام "اندیشه ها" است که به نظر من بخش جذاب و دغدغه های اصلی و گاه شوخیها و طنزهای ظریف ولی عمیق نویسنده جزء آن می باشد.
25 صفحه انتهایی در باب بورژوا و بورژوازی است که گویا بزرگترین دغدغه اصلی اوست. علی رغم اینکه سایه ای در بخشهای پیشین داشته است ولی نویسنده به طور خاص روی توضیح و تشریح و نقد آن تمرکز کرده است.
مقدمه اصلی کتاب را که خود نویسنده نوشته نیز در ادامه متن گزینشی تند و تیز کلیله و دمنه به عبارات مقطعی خلاصه می شود که شهر تهران را بی آنکه نامی از آن برده شود، توصیف می کند: (تهران) شهر بیهودگی، شهر هیاهو. شهر سوزان، شهر برهنه و ...

جایی از آن می گوید:
"شهر مسجد و مستراح. شهر ساندویچ و پپسی کولا. شهرسیگار و سینما. شهرتصنیف های عربی جنده پسند. شهر قسط. شهر اتوموبیل. شهر روسپی ها و پا اندازها. شهر رجال خوشنام محبوب. شهر رجاله ها. شهر آدمهای دهن دریده پاچه ورمالیده. شهر چشمهای سرخ و دهانهای سپید. شهر احزاب سیاسی. شهر تفرد."

سعی می کنم هر از چند گاهی قسمتهایی عمدتاً از بخش اندیشه ها را که به نظرم قابل تأملند بیاورم . چون این روزها بحث تریبون آزاد دانشجویی دانشکده مان داغ است یک مطلب جالب دیده ام که به نظرم مربوط است:

"معلم شخص پرگویی است که تلافی بی توجهی مردم را سر شاگردهایش در می آورد(41/7/8)"

ادامه دارد